પર્વનું પરિચય:
'નૂતન વર્ષ' જે ગુજારાતમાં મનાવતો નવવર્ષ છે, તે દિવાળી ના બીજાના દિવસે, એટલે કે કાર્તિક માસના શ્રાવણ પક્ષના પ્રતિપદાને ઉજવાય છે. આ દિવસને 'નૂતન વર્ષ' અથવા 'સાલ મુબારક' તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસે લોકો એકબીજાને નવવર્ષની શુભકામના આપે છે અને નવા ઉત્સાહ સાથે નવા વર્ષની શરૂઆત કરે છે.
કથા:
નૂતન વર્ષ સાથે જોડાયેલી એક મુખ્ય કથા છે જેમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે નરકાસુર નામના રાક્ષસનો નાશ કર્યો હતો, જેમણે 16,100 સ્નાતક યુવતીઓને બંધક બનાવી રાખી હતી. શ્રીકૃષ્ણે તેને પરાજિત કરીને સ્નાતક યુવતિઓને મુક્ત કરી આ દિવસને વિજય અને નવી શરૂઆતના ચિહ્ન તરીકે સ્ફૂર્તિ આપવાનો અવસર બનાવ્યો. તેથી આ દિવસે નવા વર્ષ તરીકે ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
આપણો આ પર્વ કેમ ઉજવીએ છીએ? નૂતન વર્ષનો પર્વ નવી શરૂઆત, સમૃદ્ધિ અને સુખ-શાંતિ માટે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસને વેપારીઓ માટે વિશેષ મહત્વ છે, કેમકે તેઓ આ દિવસે નવા ખાતા-બીજાની શરૂઆત કરે છે. લોકો પોતાના ઘરોને સાફ કરે છે, રંગોળી બનાવે છે અને દેવી લક્ષ્મીનું પૂજન કરે છે, જેથી નવા વર્ષમાં સુખ-સમૃદ્ધિ ચાલુ રહે.
પર્વની મુખ્ય પરંપરાઓ:
સાફસફાઈ અને શણગાર: લોકો પોતાના ઘરોને સાફ કરે છે અને રંગોળી બનાવે છે.
મંદિરસ્ફૂર્તિ: સવારે લોકો મંદિર જઈને ભગવાનના દર્શન કરે છે.
આશીર્વાદ મેળવવું: વડીલો પાસેથી આશીર્વાદ લેવામાં આવે છે.
શુભકામનાઓ આપવી: લોકો એકબીજાને 'સાલ મુબારક' કહીને નવવર્ષની શુભકામના આપે છે.
મીઠાઈ વહેંચણી: મીઠાઈ અને ભેટોના આદાનપ્રદાન થાય છે.
પર્વનું મહત્વ:
નૂતન વર્ષ ફક્ત નવા કેલેન્ડર વર્ષની શરૂઆત નથી, પરંતુ આ આત્મશুদ্ধિ, સામાજિક એકતા અને પરિવારીક એકતા નો પ્રતીક છે. આ દિવસ આપણને જીવનમાં સકારાત્મકતા, સમૃદ્ધિ અને સુખ-શાંતિ લાવવાનો પ્રેરણા આપે છે.