પર્વનો પરિચય
મહા અષ્ટમી, જેને દુર્ગા અષ્ટમી પણ કહેવામાં આવે છે, નવરાત્રિનો આઠમો દિવસ છે. આ આશ્વિન મહિનાની શુક્લ પક્ષની અષ્ટમી તિથિએ આવે છે. આ દિવસે દેવી દુર્ગાના મહિષાસુરમર્દિની સ્વરૂપની ભક્તિપૂર્વક પૂજા કરવામાં આવે છે, જે દુષ્ટશક્તિનો નાશ અને ધર્મની સ્થાપનાનું પ્રતિક છે.
પૌરાણિક મહિમા
દેવી મહાત્મ્ય અનુસાર, મહા અષ્ટમીના દિવસે દુર્ગા માતાએ મહિષાસુરનો નાશ કર્યો હતો. દેવીનો ઉગ્ર અને શક્તિશાળી સ્વરૂપ ભક્તોમાં આત્મબળ અને વિજયનો ભાવ ઉત્પન્ન કરે છે.
કન્યા પૂજન વિધિ
આ દિવસે નવ કન્યાઓની પૂજા કરવી એ પરંપરા છે. તેમને દુર્ગાના નવ સ્વરૂપના રૂપમાં માનવામાં આવે છે. ભક્તો તેમની પાદપ્રક્ષાલન કરે છે, ભોજન કરાવે છે અને ભેટ આપે છે. આ વિધિ નારીશક્તિ અને મા દુર્ગાના કુમારી રૂપનું પૂજન છે.
સંધિ પૂજન વિધિ
બંગાળમાં સંધિ પૂજન એટલે કે અષ્ટમી અને નવમીના સંધિ સમયે વિશેષ પૂજા થાય છે. માન્યતા મુજબ, આ સમયે દેવી ચામુંડાએ ચંડ અને મુંડનો નાશ કર્યો હતો. આ પ્રસંગે ૧૦૮ દીવો અને ૧૦૮ કમળફૂલ અર્પણ કરીને આરતી થાય છે.
કેવી રીતે ઉજવાય છે
મંદિરો અને પંડાલો ફૂલો અને દીવોથી શણગારવામાં આવે છે. ભક્તો ઉપવાસ કરે છે, દુર્ગા સપ્તશતી પાઠ કરે છે, અને ભોગ ચઢાવે છે. ભજન-કીર્તન અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો પણ થાય છે.
આધ્યાત્મિક મહત્વ
મહા અષ્ટમી પર માતાજીની પૂજા કરવાથી દુષ્ટશક્તિઓથી રક્ષા, આત્મબળ અને આધ્યાત્મિક વિકાસ થાય છે. આ તિથિ ભક્તને પોતાની આંતરિક શક્તિના જાગૃત કરે છે.
નિષ્કર્ષ
મહા અષ્ટમી એ દુર્ગા શક્તિની આરાધનાનો દિવસ છે. માતાજીના મહિમાથી જીવનમાં ધૈર્ય, ભક્તિ અને વિજય પ્રાપ્ત થાય છે.