પરિચય
ઇન્દિરા એકાદશી ભાદરવા માસના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશી તિથિએ ઉજવાય છે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની ઉપાસના અને પિતૃશાંતિ માટે વિશેષ મહત્વ છે. ખાસ કરીને પિતૃપક્ષ દરમિયાન આવતી હોવાથી પિતૃમોક્ષ માટે આ ખૂબ જ પાવન ગણાય છે.
ધાર્મિક મહત્વ
બ્રહ્મવૈવર્ત પુરાણ અનુસાર, ઇન્દિરા એકાદશીનું વ્રત કરીને પોતાના પિતૃઓને મોક્ષપ્રાપ્તિ મળી શકે છે. આ એકાદશી દુઃખી આત્માઓ માટે શાંતિ લાવે છે અને ભક્તોને પાપોથી મુક્તિ આપે છે.
ધાર્મિક કથા
મહિષ્મતીના રાજા ઇન્દ્રસેનને ઋષિ નારદજી જણાવી ગયા કે તેમના પિતાના આત્માને ત્રાસ થાય છે. નારદજીએ તેમને ઇન્દિરા એકાદશીનું વ્રત કરવાનું કહ્યું. રાજાએ શ્રદ્ધાપૂર્વક વ્રત કર્યું અને તેના પરિણામે તેમના પિતાને સ્વર્ગપ્રાપ્તિ થઈ.
પાલન અને વિધિ
-
ઉપવાસ: કેટલાક ભક્તો નિર્જળા વ્રત કરે છે અને કેટલાક ફળાહાર રાખે છે.
-
તર્પણ અને શ્રાદ્ધ: તિળ, જળ અને ભોજનનો તર્પણ પિતૃઓને અર્પણ કરવામાં આવે છે.
-
વિષ્ણુપૂજા: તુલસીપત્ર, ધુપ, દીવા અને સહસ્ત્રનામ દ્વારા ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા થાય છે.
-
જાગરણ: રાત્રે ભજન, કીર્તન અને શાસ્ત્રપાઠ કરીને જાગરણ કરવામાં આવે છે.
આધ્યાત્મિક અર્થ
આ一天 આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ, કર્મમુક્તિ અને પિતૃદૈત્ય નાશ માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. આ તિથિ ભક્તિ, કરુણા અને ઋણસ્નાન માટે અનુકૂળ છે.
નિષ્કર્ષ
ઇન્દિરા એકાદશી પિતૃઓ માટે શાંતિપ્રદ અને ભક્તો માટે પવિત્રતાની તરફ દોરી જાય છે. આ ભગવાન વિષ્ણુની કૃપા તેમજ પિતૃમોક્ષ માટે અનમોલ અવસર છે.




