સંવત્સરી

તહેવારનો પરિચય:

સંવત્સરી એ જૈન ધર્મનું પવિત્ર અને પાયાદાર પર્વ છે, જે પર્યુષણ પર્વના છેલ્લાં દિવસે ઉજવાય છે. આ દિવસ શ્વેતાંબર જૈન સમાજ દ્વારા મુખ્યત્વે મનાવવામાં આવે છે. "સંવત્સરી" શબ્દનો અર્થ છે વાર્ષિક ક્ષમા યાચના — જ્યાં દરેક જીવાત્મા પાસેથી ક્ષમા માગવી અને આપવી એ મુખ્ય ભાવના છે.

પૃષ્ઠભૂમિ અને તત્વ:

પર્યુષણ દરમિયાન જૈનો ઉપવાસ, પ્રતિક્રમણ, ધ્યાન અને આત્મવિચારમાં તત્પર રહે છે. અંતિમ દિવસ એટલે સંવત્સરી, જે પોતાની ભૂલોને સ્વીકારી અને ક્ષમા માગીને નવા શરૂઆત કરવાનો દિવસ છે.

આ દિવસે લોકો એક બીજાને કહે છે:
"મિચ્છામી દુક્કડમ્", એટલે કે “મારાથી થયેલી ભૂલો માફ કરો।”

સંવત્સરી કેમ ઉજવાય છે:

• આત્મશુદ્ધિ અને પાપોથી મુક્તિ માટે

• સમાજમાં પ્રેમ અને શાંતિ વધારવા માટે

• અહિંસા અને કરુણા પર અભ્યાસ કરવા માટે

• જીવનના ચિંતન અને સુધાર માટે

મુખ્ય પરંપરાઓ:

🔸 પ્રતિક્રમણ:
પાતાળ, માનસિક અને શારીરિક પાપો માટે પ્રાયશ્ચિત કરવું.

🔸 મિચ્છામી દુક્કડમ્:
પરિચિત કે અજાણ્યા તમામ વ્યક્તિઓ પાસે ક્ષમા માગવી.

🔸 ઉપવાસ અને મૌનપાલન:
ઘણા લોકો ઉપવાસ કરે છે અને મૌન રહી આધ્યાત્મિક વિચાર કરે છે.

🔸 ગ્રંથ પાઠ અને ધ્યાન:
કાલ્પસૂત્ર વગેરેનો પાઠ થાય છે અને ધ્યાને તલિન રહે છે.

તહેવારનું મહત્વ:

અન્તરચિંતન અને શુદ્ધિ:
આધ્યાત્મિક રીતે નવી શરૂઆતનો અવસર આપે છે.

સર્વ જીવ માટે દયા:
પ્રત્યેક જીવ સાથે માનવીયતાથી વર્તવાનો સંદેશ આપે છે.

પારસ્પરિક શાંતિ અને ક્ષમા:
સંઘર્ષથી દૂર રહી માફી માગી જીવનમાં શાંતિ લાવવાનું તત્વ છે.

જૈન પંથની ઓળખ:
જૈન ધર્મના તત્વોને સમજાવતું અને જીવીત રાખતું પર્વ છે.