નવરાત્રીનો પ્રારંભ

પરિચય
નવરાત્રીનો પ્રારંભ અશ્વિન મહિનાના શુક્લ પક્ષની પ્રથમાને થાય છે. નવ રાતોના આ પાવન તહેવારમાં માતા દુર્ગાના નવ સ્વરૂપોની ભક્તિપૂર્વક પૂજા કરવામાં આવે છે. આ તહેવાર સદગુણો પર દૂર્જનતા વિજયનો પ્રતિક છે અને સમગ્ર ભારતભરમાં ભક્તિ, નૃત્ય અને ઉત્સાહપૂર્વક ઉજવાય છે.

ધાર્મિક મહત્વ
પુરાણો અનુસાર મહિષાસુર દાનવનો નાશ કરવા માટે દેવતાઓએ દેવી દુર્ગાને આહ્વાન કર્યું હતું. દરેક રાત્રિ માં માતાના જુદા-જુદા સ્વરૂપોનું પૂજન થાય છે. પ્રથમ દિવસનું વિશેષ મહત્વ છે કારણ કે તે તહેવારનો આરંભ અને શક્તિસ્વરૂપ માતાની આરાધનાનું પ્રારંભ બિંદુ છે.

વિધિઓ અને પરંપરાઓ

• ઘટસ્થાપના: માતાના સ્વરૂપરૂપ કલશ સ્થાપન થાય છે.

• ઉપવાસ: ભક્તો ઉપવાસ રાખે છે અને શુદ્ધચિત્ત રહે છે.

• રોજની આરાધના: દરેક દિવસ જુદા રંગ અને દેવી સ્વરૂપને સમર્પિત હોય છે.

• ગરબા અને ડાંડીયા: ગુજરાતમાં ખાસ કરીને રાત્રિના સમયે ગરબા અને ડાંડીયાનો આનંદ થાય છે.

• કન્યા પૂજન: નવરાત્રીના અંતિમ દિવસે કન્યાઓને માતાનું સ્વરૂપ માનીને પૂજવામાં આવે છે.

આધ્યાત્મિક અર્થ
આ તહેવાર માત્ર હર્ષ અને ઉજવણી માટે નથી, પણ આંતરિક શુદ્ધિ, સાધના અને નારી શક્તિના જાગરણ માટે છે. પ્રથમ દિવસ એ આ યાત્રાનો આરંભ છે.

સાંસ્કૃતિક ઉજવણી
ભારતના વિવિધ ભાગોમાં જુદા રીવાજો છે – પશ્ચિમ બંગાળમાં દુર્ગા પૂજા થાય છે અને દક્ષિણ ભારતમાં ગોલુ (ગૂંથણું) મૂકી પૂજા થાય છે. લોકમેળા, સંગીત, નૃત્ય અને ભક્તિ સાથે સમગ્ર સમાજ જોડાય છે.

નિષ્કર્ષ
નવરાત્રી પ્રારંભ એ નવ દિવસના આધ્યાત્મિક ઉત્સવની શરૂઆત છે, જે શક્તિ, ભક્તિ અને સત્યના માર્ગે ચાલવાનું સંદેશ આપે છે.