પર્વનો પરિચય
મોહિની એકાદશી વૈષ્ણવ એકાદશીઓમાંથી એક પવિત્ર તિથિ છે જે વૈશાખ માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશી તરીકે આવે છે. આ દિવસ ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત છે અને ઉપવાસ, પૂજા અને ધ્યાન દ્વારા ભક્તો તેમના આશીર્વાદ મેળવે છે.
મોહિની સ્વરૂપની કથા
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, જ્યારે દેવતાઓ અને દાનવો વચ્ચે અમૃત માટે સમુદ્રમंथન થયું ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ મોહિની નામના સુંદર સ્ત્રી સ્વરૂપે અવતાર લીધો. આ સ્વરૂપ દ્વારા ભગવાને દાનવોને મોહિત કરીને અમૃત દેવતાઓને પાન કરાવ્યું. તેથી આ એકાદશી 'મોહિની એકાદશી' તરીકે જાણીતી બની.
વ્રતનું મહત્વ અને ફળ
મોહિની એકાદશીનું વ્રત પાપોનો નાશ કરે છે અને ભક્તને આત્મશુદ્ધિ, મનની શાંતિ અને મોક્ષ તરફનું માર્ગદર્શન આપે છે. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે યૂધિષ્ઠિરને કહ્યું હતું કે આ વ્રતના પાંળનથી મનુષ્યે અનેક જન્મોના પાપોનો નાશ થાય છે.
મુખ્ય રિવાજો અને વિધિ
ભક્તો ઉપવાસ રાખે છે, વિષ્ણુ સહસ્ત્રનામ પાઠ કરે છે, ધાર્મિક ગ્રંથોનું પાઠન કરે છે, દીવો પ્રગટાવે છે અને દાન પુણ્ય કરે છે. રાત્રે જાગરણ કરવું પણ શ્રેયસ્કર માનવામાં આવે છે.
મુક્તિ અને આધ્યાત્મિક લાભ
આ એકાદશીનો આરાધન ભક્તોને સંસારથી મુક્તિ, અનંત કલ્યાણ અને જીવનમાં શાંતિ તરફ દોરી જાય છે. મોહિની સ્વરૂપે ભગવાનનું સ્મરણ ભક્તિ અને ભરોસાનું પ્રતિક છે.