મહારાણા પ્રતાપ જયંતિ

પરિચય
મહારાણા પ્રતાપ જયંતિ ભારતના વિરુધ્ધતાઓ વચ્ચે અડગ રહીને સ્વાતંત્ર્ય અને સ્વાભિમાનની રક્ષા કરનાર મહાન યોદ્ધા મહારાણા પ્રતાપ સિંહની સ્મૃતિમાં ઉજવાય છે. રાજસ્થાનના મેવાડના શાસક તરીકે તેમણે મુઘલ સત્તાની સામે ઐતિહાસિક વિરોધ અને શૂરવીરતા દર્શાવી હતી. તેમની જયંતિ જેઠ શુક્લ ત્રીજ (પતંગ ત્રીજ) ના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે.

જન્મ અને પ્રારંભિક જીવન
મહારાણા પ્રતાપ નો જન્મ 9 મી મે 1540ના રોજ કુમ્ભલગઢમાં ઉદયસિંહ અને રાણી જૈવંતબાઇના ઘરે થયો હતો. બાળપણથી જ તેઓ બહાદુર, સ્વાભિમાની અને ધર્મનિષ્ઠ હતા. તેમના પિતાના મૃત્યુ બાદ તેઓ મેવાડના રાજા બન્યા અને મુઘલ સામે લડત શરૂ કરી.

મુઘલ વિરુદ્ધ સન્માનિત સંઘર્ષ
અકબરના સંઘર્ષના સમયમાં પણ મહારાણા પ્રતાપે  મુઘલ વફાદારીનો ઇનકાર કર્યો અને મેવાડની સ્વતંત્રતા માટે સંઘર્ષ ચાલુ રાખ્યો. હલદીઘાટીની લડાઈ (1576) તેમનો સૌથી પ્રસિદ્ધ યુદ્ધ છે જેમાં તેમણે ભલે સંખ્યાબળમાં ઓછા હોવા છતાં અદમ્ય શૌર્ય દર્શાવ્યું.

ચેતક ઘોડાનું સત્યઘટના જોડાણ
મહારાણા પ્રતિાપના પ્રિય ઘોડા "ચેતક" એ પણ હલદીઘાટીની લડાઈમાં પોતાની વફાદારી અને શૂરતા દર્શાવી હતી. ઘમાસાન યુદ્ધ પછી પણ ચેતકના પ્રયાસથી રાણા જીવતા બચી ગયા. ચેતક અને રાણાનું સંબંધ ત્યાગ અને વફાદારીનું પ્રતિક બની ગયું છે.

અંતિમ દિવસો અને વારસો
મહારાણા પ્રતાપે જીવનભર મુઘલ શાસનનો સ્વીકાર ન કર્યો અને આઝાદ મેવાડ માટે સતત સંઘર્ષ કર્યો. 19 જાન્યુઆરી 1597ના રોજ તેમનું અવસાન થયું. તેમનું જીવન આજે પણ રાજપૂત શૌર્ય, સ્વતંત્રતા અને સંસ્કારના પ્રતિકરૂપ છે.

મહાન યોદ્ધાની યાદ
મહારાણા પ્રતાપ ની યાદમાં દરેક વર્ષે તેમના વીરતાને શ્રદ્ધાંજલિ આપવામાં આવે છે. રાજસ્થાન અને ગુજરાતમાં તેમની જયંતિ ઉત્સાહથી ઉજવાય છે. શાળા અને સમારંભોમાં તેમની ગાથાઓ ગાઈને યુવા પેઢીને પ્રેરણા આપવામાં આવે છે.