ધૂળેટી એટલે હોલીનો બીજો દિવસ, જે ફાગણ મહિનાની પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવાય છે. આ તહેવાર ખાસ કરીને રંગો, ખુશીઓ અને ભાઈચારાનું પ્રતિક છે. લોકો રંગો અને ગુલાલથી એકબીજાને રંગે છે, મીઠાઈ વહેંચે છે અને સંગીત-નૃત્ય દ્વારા ઉત્સાહભેર ઉજવણી કરે છે. ધૂળેટી સમગ્ર ભારતમાં વિવિધ રીત-રીવાજો સાથે ઉત્સાહથી ઉજવાય છે.
પૌરાણિક કથા:
ધૂળેટી પાછળની પ્રસિદ્ધ કથા હિરણ્યકશ્યપ, તેની બહેન હોલિકા અને પુત્ર પ્રહલાદ સાથે સંકળાયેલી છે. હિરણ્યકશ્યપ ઈચ્છતો હતો કે તેનો પુત્ર માત્ર તેની પૂજા કરે, પરંતુ પ્રહલાદ ભગવાન વિષ્ણુનો ભક્ત હતો. ગુસ્સે થઈ હિરણ્યકશ્યપે હોલિકાને પ્રહલાદને આગમાં બેસાડીને સજાની તૈયારી કરી. હોલિકા પાસે આગમાં ન બળવાનો વર હતો, છતાં પ્રહલાદના ભક્તિના કારણે હોલિકા બળી ગઈ અને પ્રહલાદ બચી ગયો.
આ ઘટના બુરાઈ પર સારા વિજયનું પ્રતિક બની અને તેની યાદમાં હોળી પહેલાં રાત્રે હોલિકા દહન થાય છે. તેના બીજા દિવસે, ધૂળેટી રંગો અને આનંદ સાથે ઉજવાય છે.
ધૂળેટી શા માટે મનાવાય છે:
ધૂળેટી દુષ્કૃતિ સામે સદભાવનાનું વિજય દર્શાવે છે. આ તહેવારના માધ્યમથી લોકો જૂના મનદુ:ખ ભૂલીને મિત્રો અને પરિવાર સાથે પ્રેમ અને મૈત્રીના રંગોમાં રંગાઈ જાય છે. રંગો દ્વારા આનંદ વ્યક્ત થાય છે અને આ તહેવાર જીવનમાં નવું ઉલ્લાસ અને સકારાત્મકતા લાવે છે.
મુખ્ય પરંપરાઓ:
લોકો એકબીજાને રંગ અને ગુલાલ લગાવે છે, પાણીથી રમે છે અને હસતા-ગમતા ઉત્સવ માણે છે.
મીઠાઈઓ જેમ કે ગુજિયા, ઠંડાઈ, અને અન્ય વાનગીઓ તૈયાર થાય છે અને વહેંચાય છે.
પહેલા દિવસે હોલિકા દહન થાય છે, જેમાં અગ્નિ પ્રજ્વલિત કરીને દુષ્ટતાનો નાશ દર્શાવવામાં આવે છે.
પરિવારમાં ભેગા મળી સંગીત અને નૃત્યના કાર્યક્રમો થાય છે અને સમાજમાં મિલન મનોરંજનનો માહોલ રહે છે.
મહત્વ:
ધૂળેટી માત્ર રંગોની રમઝટ નથી, તે પ્રેમ, આનંદ અને સમરસતાનું પ્રતિક છે. આ તહેવાર લોકોને જોડે છે, જૂના ઝઘડાઓ ભૂલાવવામાં મદદ કરે છે અને નવા સંબંધી સંવાદ માટે અવકાશ આપે છે. સાથે સાથે આ વસંતઋતુના આગમનનું પણ ઉજવણી છે, જેમાં નવો ઉમંગ અને આત્મિક શાંતિ મળે છે.