વટસાવિત્રી વ્રત પૂર્ણ

પરિચય
વટસાવિત્રી વ્રત પૂર્ણિમા એ ભારતીય મહિલાઓ દ્વારા પતિના દીર્ઘાયુ અને સુખદ જીવન માટે રાખવામાં આવતો અગત્યનો વ્રત છે. ખાસ કરીને હિંદુ સંસ્કૃતિમાં પતિવ્રતાની શ્રેષ્ઠતા દર્શાવતું આ વ્રત વટવૃક્ષના તળે પૂજન દ્વારા ઉજવાય છે. તે જેઠ માસની પૂર્ણિમા પર ઉજવાય છે.

સાવિત્રી અને સત્યવાનની કથા
આ વ્રત પાછળ સાવિત્રી અને સત્યવાનની પૌરાણિક કથા છે. સાવિત્રી નામની ધર્મપત્નીએ પોતાનું જીવન પતિના પ્રેમ માટે યમરાજ સામે પણ લડીને તેને મૃત્યુમાંથી પરત લાવ્યો હતો. યમરાજે તેના ધૈર્ય અને ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈ પતિને જીવનદાન આપ્યું. તેથી આ વ્રત પતિ માટે અખૂટ સુખ અને આયુષ્ય માટે રાખવામાં આવે છે.

વટવૃક્ષનું મહત્વ
વટવૃક્ષ (બરગદ) અવિનાશી વૃક્ષ માનવામાં આવે છે. તેનો તળે ભગવાન બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશનું નિવાસ છે એવું માનવામાં આવે છે. તેથી તેના તળે બેઠા રહીને પૂજા અને વ્રતનું વિશેષ મહત્વ છે.

વ્રત વિધિ
સ્ત્રીઓ વહેલી સવારે સ્નાન કરી પવિત્રતા પૂર્વક વર્તન કરે છે. વટવૃક્ષને દૂધથી સ્નાન કરાવવું, રોળી-ચોખા ચડાવવી, નારિયેળ ચઢાવવો, ધાગો બાંધવો અને 108 વાર વૃક્ષની ફેરી લેવી એ મુખ્ય વિધિઓ છે. ત્યારબાદ વ્રતકથા સાંભળીના ઉપવાસ રાખવામાં આવે છે.

આધ્યાત્મિક મહત્વ
આ વ્રત પતિ-પત્ની વચ્ચેના અખંડ પ્રેમ, નમ્રતા અને ભક્તિના બંધને વધુ મજબૂત બનાવે છે. સ્ત્રીઓ માટે આ પર્વ તે તેમના પતિના સ્વાસ્થ્ય અને સુખ માટે ભગવાન સામે આદરભર્યું યાચન રૂપ છે.