પ્રબોધિની એકાદશી

પર્વનો પરિચય:
પ્રબોધિની એકાદશી, જેને દેવઉઠી એકાદશી અથવા દેવોત્થાની એકાદશી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, કારતક સુદ એકાદશી પર ઉજવાય છે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ ચાર મહિના બાદ ક્ષીરસાગર શયનમાંથી જાગે છે. ચાતુરમાસનો અંત આવે છે અને શુભ કાર્યોનો આરંભ થાય છે.

ક્યારે ઉજવાય છે:
પ્રબોધિની એકાદશી કારતક માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશી તિથિએ આવે છે. સામાન્ય રીતે આ તારીખ દિવાળી પછી આવે છે અને વિવાહ, ગૃહપ્રવેશ જેવી શૂભ કાયમી પ્રવૃત્તિઓ ફરીથી શરૂ થાય છે.

પૌરાણિક કથા:
વિષ્ણુ ભગવાન શયન ઋતુ દરમિયાન ચાતુરમાસમાં ક્ષીરસાગરમાં શયન કરે છે (દેવશયન એકાદશીથી). પ્રબોધિની એકાદશી એ દિવસ છે જ્યારે ભગવાન જાગે છે. કથા અનુસાર, ભગવાન શ્રીહરિ આ દિવસે શંખ, ચક્ર, ગદા અને પદ્મ લઈને ફરીથી જગતના કલ્યાણ માટે પ્રવૃત થાય છે.

વિશેષતા અને ફળ:
આ તિથિ પર વિશેષ પુણ્ય ફળ મળે છે. જો ભક્ત આ દિવસે ઉપવાસ કરે અને ભગવાન વિષ્ણુની આરાધના કરે, તો જીવનના કષ્ટો દૂર થાય છે અને સુખ-સમૃદ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે.

મુખ્ય પરંપરાઓ:

• ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા અને આરતી

• જગરણ અને ભજન-કિર્તન

• ઉપવાસ (ફલાહાર અથવા નિર્જળા)

• તુલસી વિવાહનું આયોજન

• દાન અને બ્રાહ્મણ ભોજન

નિષ્કર્ષ:
પ્રબોધિની એકાદશી આધ્યાત્મિક શાક્તિનું પાવરહાઉસ છે. ભગવાનના જાગૃતિદિન તરીકે આ તિથિ ભક્તિ, સંયમ અને શાંતિ માટે એક મહત્વપૂર્ણ અવસર છે.