વ્રતમાં પરિચય:
જયાપ્રર્વતી વ્રત ગુજરાત અને પશ્ચિમી ભારતના કેટલાક વિસ્તારોમાં અજોડ યુવતીઓ દ્વારા રાખવામાં આવતા પાંચ દિવસીય વ્રત છે. આવ્રત આશાઢ માસની શુક્લ પક્ષની ત્રयोદશીથી શરૂ થઈને પૂર્ણિમા (સંકલની પૂર્ણચંદ્ર) સુધી ચાલે છે. આ વ્રત દેવી પાર્વતી (જયા માતા) ને રજૂઆત છે, અને એક શ્રેયસ્વી જીવનસાથી માટેની આશા ધરાવવામાં આવે છે.
પૌરાણિક વાર્તા:
પૌરાણિક રીતે માનવામાં આવે છે કે, પાર્વતી માતાએ ભગવાન શિવને પાત્રપાત્રરૂપ પ્રેમ માટે આગવાની કરી. તેમની શ્રદ્ધાથી પ્રસન્ન થયેલા શિવે સાથે સંયોજન કર્યું. જયાપ્રર્વતી વ્રત તેમની ભક્તિના મૂલ્યનું ઉદાહરણ છે.
આ વ્રત કેમ રાખો છે:
આ વ્રત પાર્વતી માતાની શક્તિ, શુદ્ધતા અને ભાવનાત્મક ત્યાગ સમર્થન રૂપે માનવામાં આવે છે. વ્રત રાખનારા વ્યક્તિને વૈવાહિક સંગатиમાં નિર્વિકારતા, સમૃદ્ધિ અને આધ્યાત્મિક વૃદ્ધિની આશા હોય છે.
જયાપ્રર્વતી વ્રત ની મુખ્ય રીતો:
-
સંકalp અને 5-દિવસ ઉપવાસ: આશાઢ ત્રयोદશী સુધી સંકલ્પ કરીને ઉપવાસ રાખો, જેમાં અયોગ્ય ખાવા-પીણાં (નમક) ત્યાજવામાં આવે છે.
-
કલશ અને જવારા: પારંપરિક રીતે એક માટીના કલશમાં રસોડામાં તૈયાર કરેલા લાલ દોરો, કુમકુમ, ચોખા, ફૂલો અને જવારા ઉગાડવાનો પ્રયોગ થાય છે.
-
ગૌરી માતાની પૂજા: દેવીએ તેમની મૂર્તિ/પત્રી ને ફૂલો, અર્ચના સાથે પૂજા કરવામાં આવે છે.
-
વ્રત કથા સાધન: જયાપ્રર્વતી vrat કથા વાંચવી, "ॐ गौर्यै नमः", "ॐ शिवायै नमः" જેવા મંત્રોનો જાપ કરવો.
અંતિમ (ઉદ્યાપન) વિધાન:
-
રાત્રિ આરતી અને ઉપવાસ તોડવું: ARati ના સમય બાદ સરળ રીતે ઉપવાસ તોડવો અને પ્રસાદ વહેંચવો.
-
જવારા વિસર્જન: તરાવવા માટે સંસ્કારપૂર્વક પાણીમાં જવારા મૂકી દેવાય છે.
-
દાન – સેવાભાવ: નેક કામદે- યુવાની, દાન દ્વારા દેવિય પ્રત્યે સમર્પણ દર્શાવાય છે.
વ્રતનું મહત્વ:
-
સ્ત્રી શક્તિ અને ભક્તિ: પાર્વતી માતાના ત્યાગ અને શક્તિ, સ્ત્રીભાવનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
-
ધાર્મિક સંગમ: વ્રતે પામેલ પ્રાર્થનાથી વૈવાહિક સમતાંજીઓ પ્રાપ્ત થાય છે.
-
ચાર્વારિક વ્યવસ્થિતતા: ઉપવાસ, પણ-પોષણ, આત્મ-વિડંબનાનો ઇતિહાસ છે.
-
શક્તીએ જોડાવ: દેવની શક્તિ સાથે સંતાનિક સંવાદ વધે છે.