શ્રાવણ માસનો પ્રારંભ

પરિચય
શ્રાવણ માસ હિંદુ પંચાંગનો પવિત્ર માસ માનવામાં આવે છે. આ માસ ભગવાન શંકરના ઉપાસનાનો સમય છે અને ઉપવાસ, પૂજા અને આધ્યાત્મિક શિસ્ત માટે ખૂબ જ મહત્વનો છે.

શ્રાવણ માસ ક્યારે શરૂ થાય છે?
હિંદુ પંચાંગના બે જુદા વિધિઓ પ્રમાણે શ્રાવણ માસ શરૂ થવાની તારીખ ભિન્ન હોય છે:

• પૂર્ણિમાંત પંચાંગ (ઉત્તર ભારત): અહીં માસ પૂર્ણિમા પછીથી ગણાય છે. એટલે કે આશાઢ પૂર્ણિમા પછીના દિવસે શ્રાવણ શરૂ થાય છે.

• અમાવસ્યાંત પંચાંગ (પશ્ચિમ અને દક્ષિણ ભારત, ગુજરાત સહિત): અહીં માસ અમાવસ્યા પછી શરૂ થાય છે. એટલે કે આશાઢ અમાવસ્યા પછી શ્રાવણ શરૂ થાય છે.

આથી, સંપૂર્ણ ભારતભરમાં શ્રાવણના પ્રારંભમાં લગભગ ૧૫ દિવસનો ફરક જોવા મળે છે.

ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ
શ્રાવણ માસ ભગવાન શિવને ખૂબ પ્રિય છે. આ માસ દરમિયાન લોકો સોમવારના વ્રત કરે છે, મહાદેવની પૂજા અને રુદ્રાભિષેક કરે છે, મંદિર મુલાકાત લે છે અને શિવમંત્રના જાપ કરે છે.

શ્રાવણ સોમવાર અને વ્રત વિધાન
શ્રાવણના દરેક સોમવારે ભક્તો નિર્જળા અથવા ફલાહાર ઉપવાસ કરે છે. વિવાહિત સ્ત્રીઓ પરિવારની સુખાકાંક્ષાએ વ્રત રાખે છે અને કુંવારી કન્યાઓ શુભ પતિ માટે ઉપવાસ કરે છે.

શ્રાવણમાં આવતાં તહેવારો
આ માસમાં નાગ પંચમી, રક્ષાબંધન, શ્રાવણ શિવરાત્રી, અને (કેટલાક સ્થળે) જન્માષ્ટમી જેવા પવિત્ર તહેવારો ઉજવાય છે.

આત્મશોધન અને સાધનાનો સમય
આ માસમાં ભક્તો શિસ્તપૂર્વક જીવન જીવવાની પ્રયત્ન કરે છે. દૈનિક જાપ, ઉપવાસ, અને મંદિરમાં સેવા દ્વારા આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ માટે આ સમય શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.

નિષ્કર્ષ
શ્રાવણ માસનો પ્રારંભ ભક્તિ અને ઉપાસનાના દિવસોની શરૂઆત છે. પૃથ્વીના કોઈ પણ ખૂણામાં હોય, શ્રાવણ માસ ભગવાન શંકરને સમર્પિત શ્રદ્ધા અને ઉપવાસનો સમય છે.