અષ્ટમી શ્રાધ્ધ

પરિચય
અષ્ટમી શ્રાધ્ધ પિતૃપક્ષના કૃષ્ણ પક્ષની અષ્ટમી તિથિએ કરવામાં આવે છે. આ દિવસે ખાસ કરીને એ પિતૃઓ માટે શ્રાધ્ધ કરાય છે જેમનું અવસાન પંચાંગ મુજબ અષ્ટમીના દિવસે થયું હોય.

ધાર્મિક મહત્વ
અષ્ટમી શ્રાધ્ધ કરવાથી પિતૃઓને શાંતિ મળે છે અને પરિવાર પર પિતૃ આશીર્વાદ વરસે છે. ધાર્મિક માન્યતા મુજબ યોગ્ય તિથિએ શ્રદ્ધાપૂર્વક કરેલું શ્રાધ્ધ અનેક પ્રકારના પાપોનો નાશ કરે છે અને કુટુંબમાં સુખ-શાંતિ લાવે છે.

વિધિ અને પરંપરા
આ દિવસે કરાતી મુખ્ય વિધિઓ નીચે મુજબ છે:

• તર્પણ કરવું, જેમાં તિલ, જળ અને દર્ભ વડે પિતૃોને અર્પણ કરાય છે.

• પિંડદાન કરવું: ચોખા અને ઘીથી પિંડ બનાવીને પિતૃોને અર્પણ થાય છે.

• કાગડા, ગાય અને કુતરા જેવા જીવજંતુઓને ભોજન આપવામાં આવે છે.

• બ્રાહ્મણોને ભોજન અને દક્ષિણા આપવામાં આવે છે.

• ગરીબોને દાન કરવામાં આવે છે – અનાજ, કપડા વગેરે.

શાસ્ત્રીય આધાર
ગરુડ પુરાણમાં જણાવાયું છે કે પિતૃઓના અવસાનની તિથિએ શ્રાધ્ધ કરવું શ્રેષ્ઠ છે. એ આત્માને મોક્ષ તરફ દોરી જાય છે અને પિતૃદોષ દૂર થાય છે.

સાંસ્કૃતિક મહત્વ
આ શ્રાધ્ધ વિધિઓ આજે પણ દેશભરમાં વિધિવત્ કરવામાં આવે છે. ખાસ કરીને ગુજરાતી, મહારાષ્ટ્ર અને ઉત્તર ભારતના પરિવારોમાં આ વિધિ પેઢી दर પેઢી ચલાય છે.

નિષ્કર્ષ
અષ્ટમી શ્રાધ્ધ એ પિતૃભક્તિ, કૃતજ્ઞતા અને આધ્યાત્મિક ઉન્નતિની વિધિ છે. તે આત્માને શાંતિ આપે છે અને જીવનમાં સિદ્ધિ આપે છે.