પરિચય
પ્રમુખ વર્ણી દિન એટલે ભગવાન સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના વૈરાગ્યમૂર્તિ, શાંતિદૂત અને જીવનમાર્ગ દર્શક એવા પ્રમુખ સ્વામી મહારાજના પ્રમુખપદે ભાવપૂર્વક નિમિત્ત થયાનો પવિત્ર દિવસ. આ દિવસ સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના ઇતિહાસમાં ખૂબ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણકે આ દિવસે યોગીજી મહારાજે પૂજ્ય નારાયણસ્વરૂપદાસજી (પછીના પ્રમુખ સ્વામી મહારાજ) ને સંસ્થાના પ્રમુખપદે સુશોભિત કર્યા હતા.
ઈતિહાસિક પૃષ્ઠભૂમિ
વિશ્વવંદનીય યોગીજી મહારાજે 21 મે, 1950ના રોજ મુંબઇના ગુમાસ્તા મહાદેવ મંદિર ખાતે 28 વર્ષના નારાયણસ્વરૂપદાસજી સ્વામીને ‘પ્રમુખપદ’ સોંપ્યું હતું. આ પ્રસંગે યોગીજી મહારાજે કહ્યું હતું કે:
"હવે તમે સર્વ કાર્યના પ્રમુખ છો. તમારું કહેલું મારું કહેલું છે."
આ શબ્દો માત્ર પ્રમુખપદનો આરંભ નહોતો, પણ એક યાત્રાની શરૂઆત હતી — વૈશ્વિક પ્રેમ અને સેવા યાત્રાની.
પ્રમુખપદના મૂલ્યો અને દિશા
પ્રમુખ સ્વામી મહારાજે પોતાના જીવનમાં સાધુ જીવનની simplicity, નિષ્ઠા, પ્રેમ, ક્ષમા અને સેવા દર્શાવી. તેમનો જીવનમંત્ર ‘In the joy of others lies our own’ માત્ર નારીમાત્ર નહીં પણ માનવમાત્ર માટે માર્ગદર્શક રહ્યો.
વિશ્વવ્યાપી યાત્રા અને સેવાકાર્ય
પુજ્ય પ્રમુખ સ્વામી મહારાજે વિશ્વભરમાં હજારો મંદિર, સંસ્કાર કેન્દ્રો, શાળાઓ, હોસ્પિટલ અને સેવા પ્રકલ્પો સ્થાપ્યા. તેમની દિવ્ય દ્રષ્ટિએ દેશવિદેશમાં સંસ્કારના દીપક પ્રગટાવ્યા.
ઉજવણી અને પ્રસંગો
પ્રમુખ વર્ણી દિન નિમિત્તે દરેક વર્ષ ભગવાન સ્વામિનારાયણના મંદિરોમાં ભાવસભાઓ, સત્સંગ પ્રવચનો, સંતો અને હરિભક્તોના જીવનમાં તેની અસર વિશેના અનુભવો વહેંચવામાં આવે છે. પૂજા, કીર્તન, અને નિમિષોત્સવના માધ્યમથી ભાવનાની છલકત થઈ રહી છે.
નિષ્કર્ષ
પ્રમુખ વર્ણી દિન એ માત્ર ભૂતકાળની ઉજવણી નથી, તે ભવિષ્ય માટે નિર્મલ માર્ગ ચિહ્નિત કરવાનું પર્વ છે. આ દિવસ ભગવાનના કાર્યમાં પોતાને સમર્પિત કરવાની ભાવનાને પુનઃ જીવંત કરે છે.




